Emeklilikte Yaşa Takılanlar’a (EYT) ilişkin federasyon ve platform temsilcilerinden oluşan bir heyetin geçen çarşamba günü TBMM’de AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ve MHP Grup Başkan Vekili Erkan Akçay ile görüşmesi, EYT müjdesi bekleyenleri heyecanlandırdı. EYT 5 Formül
Temaslarda EYT’lilerin, sorunun bu yıl içinde çözüleceği yönünde mesajlar aldığı belirtilirken, EYT’ler için daha önce şu formüllerin gündemde olduğu belirtilmişti:
KISMİ EMEKLİLİK SEÇENEĞİ
Masadaki ilk seçenek ‘kısmi emeklilik’ formülü. Buna göre, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Bu kapsamda 3.600 günü tamamlayanlar kadınsa 50, erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli olabiliyor.
SİGORTA SÜRESİ FORMÜLÜ
Türkiye Gazetesi’nin haberine göre; ikinci seçenekte ise 1999 öncesindeki emeklilik şartları masaya geliyor. Buna göre de kadınlarda 7.200 gün, erkeklerde 9 bin gün sigortalılık süresini tamamlayanların, yaş şartına bakılmadan emekli olması mümkün hâle geliyor.
KESİNTİLİ EMEKLİLİK YOLU
Üçüncü durumda ise sigortalıya emeklilik için ‘kesinti’ seçeneği sunuluyor. Çalışan kişi kabul ederse, emeklilik için kalan yılları kadar her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Diğer yandan, bu seçenekte sabit kesinti oranının da önceden devlet tarafından belirlenmesi gerekiyor. Örneğin; yıllık kesinti oranı yüzde 3 olarak belirlendiğinde emeklilik için 3 yılı kalmış birinden yüzde 9 kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul eden kişi, daha az maaşla daha erken emekli olabiliyor.
GEÇİCİ KESİNTİLİ ALTERNATİF
EYT’liler için uygulanabileceği tartışılan modellerden biri de ‘kesintili emeklilik’ formülüne benziyor. Bu seçenekte ise yine belirlenen oranda kalan yıllar için kesinti uygulanarak çalışan kişi emekli edilirken, kanunda belirlenen normal emeklilik yaşı tamamlandığında, daha önce uygulanmaya başlanan kesintiye son veriliyor.
PRİM TAMAMLAMA MODELİ
EYT dosyasındaki bir diğer formül ise ‘prim tamamlama’ olarak öne çıkıyor. Bu formüle göre, 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5.000 ile 5.975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların yaşı dikkate alınmazken, böylece emeklilik imkânı doğuyor.
EMEKLİ OLMAK İÇİN YAŞA TAKILAN KAÇ KİŞİ VAR?
Emekli olmak için “Belirli yaşın doldurulması, hizmet süresi ya da prim gün sayısı” şartlarından herhangi birini tamamlamayan vatandaşların sayısı yaklaşık 1 milyon 800 bini buluyor. Bunlardan ikisini tamamlayanların sayısı ise 5 milyonun üzerinde. Bu kriterlerden herhangi birini ya da ikisini birden taşımayanların sayısı da 6.5 milyonu geçmiş durumda.
BAZI MESLEK GRUPLARINDA YIPRANMA SEÇENEĞİ SÖZ KONUSU MU?
Ağır işlerde, beden gücüyle çalışanlar için emeklilikte 57-58 yaş koşulunun yüksek olduğu sıkça dile getiriliyor. Özellikle yıpranma hakkı bulunmayan ağır işlerdeki işçilere erken emeklilik sağlanabilir. Bazı meslek grupları için yaş aşağı çekilebilir. Yaşı bekleyenlere prim ödemeden sağlıktan yararlanma imkânı sağlanabilir.
BAĞ-KUR GİRİŞİ OLANLAR DA YAŞ HADDİNDEN EMEKLİ OLABİLİYOR MU?
Eylül 1999’dan önce Bağ-Kur girişi olanların yaştan emeklilik için 5.400 ve 56 yaşı, erkekler de 5.400 gün ve 58 yaşı tamamlaması gerekiyor. Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında işe başlayan Bağ- Kurlular 5.400 prim günüyle kadınlar 60, erkekler de 62 yaşında emekliliğe hak kazanır.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILAN KİMLERİ KAPSIYOR?
8 Eylül 1999’de önce sigortalı olan ve o tarih itibarıyla emeklilik hakkı kazanıp kademeli emeklilik yasasıyla emekliliği ötelenenleri ifade ediyor. Bunlar arasında memur, SSK, Bağ-Kur, tarım sigortalısı bulunuyor. Bu tarihten sonra işe girenler için aranan sigortalılık süresi (kadın 20, erkek 25 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) gününün yanına bir de yaş şartı (kadın 58, erkek 60 yaş) getirildi. Emeklilik için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş koşulunun birlikte sağlanması gerekiyor. EYT 5 Formül
