Kentsel dönüşüm tartışması giderek alevleniyor. Yasayla birlikte, mimarlar, şehir plancıları, deprem uzmanları ikiye bölündü. ‘Zorunluydu dönüşüm hızlandırıldı’ görüşünü savunanların yanı sıra deprem korkusu kullanılarak ‘Özel Mülkiyet hakkı ihlal ediliyor, özel sektöre rant sağlanıyor’ diyenler de var. Kentsel dönüşüm uzmanları

TBMM’de kabul edilen ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun Tasarısı’yla ilgili mimarlar, deprem uzmanları, şehir plancılarının endişeleri var. İşte uzmanların görüşleri: Kentsel dönüşüm uzmanları

Kentsel dönüşüm uzmanları böldü

TANIMLARDA SIKINTI VAR 

CHP İstanbul Milletvekili Prof. Sismolog Prof. Haluk Eyidoğan: Yasada teknik olarak tartışılacak konular var. Tanımlarda sıkıntı var. Örneğin ‘riskli alan’ ile ‘riskli yapı’ tanımları. Bu tanımları bilimsel temellere dayandırmazsanız büyük tartışma doğar. Şu anda elimizde bu tanımları düzenleyen bir yönetmelik de yok. Kanunen riskli yapı tanımlarını isimlerini dahi bilmediğimiz şirketlere yaptıracaklar.

Bunu yapacak şirketler hangileri? Riskli yapı tespitlerinde büyük kaos meydana gelecek. Hukukçulara sorduğumuzda ‘Yasa mülkiyet ve anayasal haklar açısından büyük zafiyet içinde’ diyorlar. Yasa Anayasa Mahkemesi’ne gider. Bunu bütün partiler söylüyor. Bu yasa 3 tane aktör barındırıyor. Biri bakan, biri TOKİ, biri de idare. Yasayı okuduğunuz zaman 25 yerde TOKİ geçiyor.

İNŞAAT SERMAYESİNE PEŞKEŞ

TMMOB Mimarlar Odası Afet Komisyonu üyesi Mücella Yapıcı: Bu yasa bütün ülke topraklarını deprem korkusunu kullanarak inşaat sermayesine açma projesidir. Bu yasanın arkasından gelen gerek yapı denetimi yasası, gerek planlamayla ilgili yönetmeliklere bakıldığında Türkiye’nin kentlerini özel sermayenin emrine kılan tanımlar içerdiğini görüyoruz. İnsanların demokratik mülkiyet haklarıyla karşı koyma hakkına ciddi anlamda ket vuruyor.

Bugün çöküntü bölgeleri diye adlandırılan yerlerin dışında Beşiktaş, Şişli, Zeytinburnu gibi kentin yerleşik alanları da inşaat sermayesine peşkeş çekiliyor. Bu bir ekonomik yasadır. Amaç burada Türkiye’ye sıcak para akışını sağlamak ve 2B arazilerini meşrulaştırmak.

RANTLA İLGİLİ KåR BEKLENTİSİ 

İstanbul Şehir Plancıları Oda Başkanı Tayfun Kahraman: Kentlerimiz afetlere karşı risk taşıyor. Fakat bu risklerin azaltılması konusunda yoğun eleştirilerimiz var. Bunlardan biri ‘riskli alan’ tanımı. Yasanın riskli alan tanımı; esas amacın riskli yapıları dönüştürmekten çok rantla ilgili kar beklentisini ifade ediyor. Çünkü riskli alanlar içine risk taşımayan alanlar da girebilir.

Beklentimiz, özellikle kent merkezlerindeki alanlarda yüksek konut bloklarının yükseleceğini yönünde. Dönüşüm kent merkezlerini etkileyecek. Sultanbeyli, Çekmeköy, Sultangazi gibi kent çeperlerinde kalan alanlarda rant değerinin yüksek olmaması nedeniyle proje buralarda gerçekleşmeyecek. Kadıköy, Beyoğlu, Şişli ve Zeytinburnu gibi yüksek rant doğuran alanlarda ise etkili olacak.

ORTALIK BİRBİRİNE GİRECEK

Beykent Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi Yılmaz Kuyumcu: Yasa, planlama açısından Türkiye’nin bütün kazanımlarını yok sayıyor. Bütün yetkiler TOKİ’ye aktarılmış. Ayrıca yasada fiilen tapu ve özel mülkiyet ortadan kalkıyor. Bizdeki kentsel dönüşümlerde zaten bir sorun var. Tamamen ticari amaçlı hazırlanıyor. Dönüşümü bu şekilde yapmaya kalkarlarsa ortalık birbirine girecek demektir.

Tapunun ortadan kalkması büyük felaket. Genel bir plan bütünlüğü içinde sorunu çözmek yerine plan disiplini içinde çözüm yolları aranabilirdi. Bir de bunun ekonomik yönü var. Çok ciddi bir konut stoku ortaya çıkacak. Konut sektörü alt üst olacak. Çünkü mevcut konutların satışları bile sıkıntılı.

İYİ UYGULAMA İYİ SONUÇ GETİRİR

(Mimar Sinan Genim): Kanunlar yazılı metinlerdir. İyi uygulama iyi sonuç getirir. Türkiye’de imar iskanla ilgili o kadar çok yasa var ki kargaşa aslında buradan doğuyor. Şimdi bir tane daha geliyor. 1980’li yıllarda tek katlı gecekondular vardı. Özal zamanında çıkan imar aflarıyla gecekondular 3 katlı 4 katlı binalara dönüştü. Zaten kendi içinde bu binaların yenilenmesi gerçekleşiyordu. Şimdi bunun yolu açıldı ve bu dönüşümü hızlandırdı. Uygulamada bazı sıkıntılar çıktığında revize edilebilir.

SOMUT BİR ADIM ATILMIŞ OLDU

(İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü’nden Prof. Okan Tüysüz): Bu işin yapılması gerekiyordu. Binalarımızın afete karşı daha güvenli hale getirilmesi önemli bir konu. Kentlerin sadece fiziksel değil aynı zamanda sosyal yapı olarak da dönüştürülmesi gerekiyor. Afet sadece deprem anlamına da gelmiyor bir çok afet var. Bunların da dikkate alınması lazım. Burada önemli olan uygulama yönetmelikleridir. Bunun nasıl çıkacağı henüz belirsiz. Yasayla ilk adım atıldı. Akşam